Trots op mezelf.

Meestal schrijf je als ouder dat je trots bent op je kinderen, en daar heb je doorgaans meer dan genoeg redenen voor. Zo ook ik. Alleen gaat het daar nu even niet over, nu gaat het puur over mezelf.

Ik heb namelijk iets gepresteerd wat ik altijd al moeilijk vond, maar nu in Zweden nog meer: op mijn strepen staan. Vergeet niet dat punt één: dit hele gesprek in het Zweeds ging. Punt twee: dat ik er een gruwelijke hekel aan heb om te praten met mensen die ik niet kan zien. Punt drie: dat ik het altijd moeilijk heb gevonden om voor mezelf op te komen als iets niet gaat zoals ik wil.

Een tijdje geleden kreeg ik een telefoontje van een vertegenwoordigster van een garenleverancier. Eigenlijk had ik niet echt iets nodig, maar naar de nieuwe dingen kijken is altijd goed, dus we spraken een dag en tijd af en ik plaatste uiteindelijk toch een bestelling. Over die leverancier ben ik al tijden niet zo te spreken, ook niet nadat het bedrijf een andere eigenaar had gekregen. Ze zijn namelijk niet zo goed in leveren... Wanneer ik bijvoorbeeld van een bepaalde kwaliteit zes kleuren bijbestelde, kreeg ik er drie of vier, en op de rest moest ik soms máánden wachten. (Dat laatste is vooral vervelend als je voor een klant iets bestelt in Kerstkleuren, en het wordt dan pas in april geleverd.) Volgens de vertegenwoordigster waren ze inmiddels bezig het magazijn te re-organiseren, en zou alles goed komen.

Niet veel later hoorde ik dat het betreffende onderdeel van het bedrijf wéér een andere eigenaar had gekregen, en nog wat later werd het failliet verklaard. Mijn bestelling betrof echter een ander onderdeel van dat bedrijf.

Toen ik gisteren wél de factuur in de brievenbus vond, maar nog niets geleverd kreeg, raakte ik zodoende al wat geïrriteerd. Vanmorgen, toen de levering zelf kwam, werd dat niet veel beter: er hadden van de drie kwaliteiten, die voor mijn winkel nieuw waren, patroonboeken bij moeten zitten. En die waren er niet. Dan maar even een telefoontje.

En dáár begint het deel van het verhaal waarin ik trots op mezelf werd.

De klantenservice zou me terug bellen, en dat deden ze ook heel netjes binnen een kwartier.
- Ze hadden de samenwerking met M&K beëindigd.
- Maar lieve mevrouw, het gáát helemaal niet over M&K, het gaat over de patroonboeken die niet bij de bestelling zaten. Kunnen die misschien nog via de post nagestuurd worden?
- Nee, helaas, de patroonboeken hebben we niet gekregen, en die komen ook niet. Maar U kunt ze waarschijnlijk bij bedrijf X in Denemarken bestellen.
- Mijn bestelling van bedrijf X in Denemarken heb ik al weken geleden gekregen, en aangezien ik daar maar zelden bestel, ga ik daar zeker geen order voor alleen maar patroonboeken plaatsen die U had moeten leveren.
- We doen helaas geen zaken meer met M&K.
- Dit betreft niet M&K. Ik vind dit een slechte service, U had zeker even moeten bellen of mailen dat iets essentieels als patroonboeken niet leverbaar zijn, en of ik de bestelling alsnog wil hebben. Wanneer U een auto koopt, accepteert U dan een auto zonder wielen of zonder stuur?

Dat laatste moest blijkbaar even overdacht worden, want het bleef even stil.
Vervolgens heb ik haar verteld dat ik helaas de levering niet kon accepteren, en alles terug wil sturen.
Nu krijg ik een terugstuurplakker, en als ik alles klaar heb staan moet ik de klantenservice bellen, dan bestellen zij een transporteur om het op te halen. De stakker belde 10 minuten later nog een keer om te vragen over hoeveel dozen het ging...

Oefff, Conclusie? Géén zaken meer doen bij dit bedrijf, zelfs niet als ze al een deel hebben afgestoten. En ik ben blij dat ik niet met luxe garens zonder patronen blijf zitten. Waarde toch al gauw meer dan 5000 Zweedse kronen...

'k Heb nog een hele tijd zitten na-sidderen in het keukentje, even ontstressen met een kop thee. Waar ik bij het nalezen en narekenen ook nog eens tot de ontdekking kwam dat ik niet alleen de boeken niet had gekregen, maar dat warempel er ook weer een aantal kleuren ontbraken...Voor de rest van de dag was ik wel zo'n beetje door mijn energie heen. En morgen begin ik met de uitverkoop van wat er nog ligt van die leverancier. Kan ik van dat geld leuke garens bestellen bij anderen, die wél leveren :)

De smaken van Värmland.

Dit jaar hadden we geluk, en had Richard geen repetities op de dagen dat het Värmlandse proeverij-evenement plaatsvond. Bovendien was het schitterend weer - daar loop je dan, met je dikke trui en je winterjas... Dus tussendoor maar even terug naar de auto, en mét de jas meteen de eerste lading boodschappen in de achterbak, behalve de kaas en de gerookte vis, natuurlijk.



We zijn al snel bij een kookdemonstratie terecht gekomen, waar uiteraard in Värmland geproduceerde groentes en worst werd klaargemaakt. Värmlandse geitenkaas, en Värmlandse appelmust. Noem je dat ook must, in het Nederlands? Geen cider, maar vers geperst van verse appeltjes. Mjammie, en natuurlijk worst en bacon gekocht.



Het Wasa-knäckebröd wordt in Filipstad geproduceerd (naast de fabriek van de Barilla-pasta, hoe Italiaans is die pasta dan eigenlijk?). Zuurdesemknäckebröd in de aanbieding. Even verderop ambachtelijk gebakken brood, meerdere stands. Lokale kaasproducenten, meerdere stands. Gerookte vis uit Vänern. Groente, al dan niet eco, uit Värmland uiteraard. Honing. Nog meer worst. Lamsvlees van eigen slachterij. Rundvleespakketten te bestellen. Elandworst was er natuurlijk ook, maar die zal wel van vorig jaar zijn, de jacht begint pas over een paar weken.

Lezingen en workshops. Jammer dat we precies te laat waren voor de lezing van onze eigen overbuurvrouw, die kok is. Ze zou een lezing geven met tips over het klaarmaken van Värmlandse groentes.

En een veiling voor het goede doel: vorig jaar is men een kinder-moestuin begonnen, waar de jeugd leert kweken en proeven etc:



Uiteindelijk kwamen we zelfs thuis met een espresso-apparaat...
De Karlstadse koffiebranderij Löfbergs Lila (ja inderdaad, de verpakkingen zijn overwegend paars) had een stuntaanbieding. We missen de espresso uit de Italiaanse espressopotjes, zoals we die in Arnhem maakten, erg - lukt gewoon niet op een oud electrisch fornuis en op gas kookt hier niemand - maar Nespresso is een nogal ¨fout¨ bedrijf. Andere apparaten vonden we nooit zo geweldig, maar nu zijn we om. Niet voor Nespresso, voor een apparaat van onze eigen Karlstadse Löfbergs Lila. Van 1500 kronen voor 400 kronen, inclusief 3 pakken capsules. Fairtrade, en grotendeels eco.


Dussss, schoonmoeder, wanneer kom je proeven?

Gevulde speculaas.

Na het plotselinge begin van de herfst leken we ook maar gelijk door te stoten naar de winter: de eerste nachtvorst kregen we minder dan 48 uur later. Twee minusgraden, zoals dat hier genoemd wordt, op anderhalve meter hoogte tegen het huis aan. Een paar straten verderop heeft een kennis min vijf gemeten.

Helaas hadden we deze week het soort weer wat mijn vervelende herinneringen aan typisch Nederlandse winters naar boven bracht: alle mogelijke grijstinten, wind, zeven graden, en motregen zodra je op de fiets stapt om naar het werk te gaan. Ik had daardoor de hele week zin in warme chocolademelk en een stuk speculaas, een gróót stuk gevúlde speculaas. En dat bestaat hier niet. De speculaas, bedoel ik.

Schoonmoeder's kerstpakket van vorig jaar heeft het gered, want dat bevatte twee potjes speculaaskruiden. Op vrijdagen ben ik vrij, zo ook vandaag, en precies op het moment dat ik dit schrijf probeer ik Richard in te stralen zodat hij koffie gaat maken. Het lijkt te werken, naar de keukengeluiden te oordelen. De speculaascake is al klaar, ik heb er wat extra amandelaromadruppels in gedaan voor het betere ''gevulde'' effect.

Buiten trekt de wind flink aan, straks gaat het regenen volgens het weerbericht, ik heb de eerste kaarsen van dit seizoen in de kandelaars gezet, de honden zijn terug van een grote wandeling, dus ik sluit dit stukje af en ga met een handwerkje op de bank. Morgen zon en vijftien graden, wederom volgens het weerbericht, en dat is voor mij het voordeel van een Nederlandse winter in Zweden: die duurt niet zo lang.

Ik loop op zonne-energie.

Van zomer naar herfst binnen 24 uur.

De afgelopen paar weken hebben we genoten van een schitterende nazomer, met veel zon, heel veel zon zelfs, en zo weinig regen dat de zonnebloemen in de moestuin er opeens een beetje triest bij stonden, met hangende blaadjes. Mooi rijp zijn de zaden wel geworden dankzij al dat prachtige weer, en er vind nu dagelijks flink hak-en-breek-werk plaats: de mezen vliegen af en aan en eten zich kogelrond, zolang de voorraad strekt...

Wijzelf hebben ook dagelijks geoogst, het eerste seizoen met een heuse moestuin in wording bracht komkommertjes, courgettes, doperwtjes, verschillende soorten wortels en sla. We hebben drie grote oogsten aan rabarber binnengehaald (dankjewel Inge!) en op alle mogelijke manieren verwerkt, we hadden aaradappels, bietjes, er staat nog wat knolselderij en venkel, we aten prei uit de tuin, frambozen en aardbeien uit de tuin, ui uit de tuin, knoflook uit de tuin, en in al die overdaad zijn we zowat vergeten dat het met de bloemkool, de brokkoli, de paprika en de spruitjes niks is geworden. En dan vond ik dit weekend nog een paar zakjes zaad voor late zaai die ik straal ben vergeten te zaaien...

Maar echt, het is nu wel haast uit met de pret: de weken met helder weer brachten al koude nachten (minimum was 4 graden), en doordat het dan overdag gewoon 20 graden in de schaduw was, dús in de zon nog warmer, ontploften de tomaatjes en psysalis (ja, die hadden we ook nog) bijna. Nu staat er een vergiet vol groene tomaatjes te wachten op schone potjes voor chutney. Morgen misschien, ik moet het recept eerst nog terugvinden.

Zaterdagmiddag op de veranda begon het weer plotseling te veranderen. Tussen vier uur en half vijf ging ik eerst vanuit de schaduw in de zon zitten, daarna sokken halen, vervolgens een trui, en toen toch maar naar binnen. Even later toch maar de buitendeur dicht ook. Van 22 naar 14 graden, van geen wind naar oostenwind, die vervolgens naar het noorden draaide. Zondagochtend een spiegelglad meer, zondagavond windkracht zes, Tijdens de ochtendwandeling een spatje af en toe, vervolgens een uur of wat plensregens, en in Stockholm schijnt het gisteren helemaal bar geweest te zijn, compleet met overstromingen.

Vandaag waaide het dapper verder, en het wilde maar niet boven de tien graden komen, ondanks het feit dat de zon weer lekker scheen. Voor het eerst de winterjas aan en koude handen. Wát een overgang!

Update uit Kopenhagen

Het is alweer een aantal weken geleden dat we een vrachtwagenbusje huurden, en een fiets, een bureau, een paar sceelers, een aantal kratjes houdbare levensmiddelen, een dekbed, tassen met kleren, dozen met boeken en serviesgoed, en een piano inlaadden. Een typische studentenverhuizing dus: Marina aan de vooravond van drie jaar studie in Kopenhagen (onder voorwaarde dat ze ieder jaar op de overgangsexamens goed genoeg presteert, maar daar maken we ons geen zorgen over). De weergoden werkten niet echt mee: Richard en zij troffen enórme stortbuien onderweg, en om met zeer harde wind over de Öresundbrug te rijden was niet echt een pretje - échte vrachtwagens kregen die dag de waarschuwing om maar liever niet over die brug te rijden... Maar alles ging verder prima, zelfs pastte alles in de kamer!

Over de school krijgen we niets dan goeds te horen. Prima piano's, ze krijgt les van Denemarken's beste pianoleraar, de school heeft een dakterras, maar o, de taal... er is weliswaar een gratis cursus voor buitenlandse studenten, maar dat is twee keer in de week op een avond, 5 km van de school, en ja, inderdaad, 5 km de ándere kant op dan waar Marina's kamer is, en die is al bijna 10 km fietsen... En er mogen dan niet zoveel hellingen zijn als bij ons in Zweden, Kopenhagen ligt aan zee, en daar trekt de wind flink aan over het vlakke land. Altijd wind tegen, dus. Voorlopig een kwestie van zélf Deens leren dus. Behalve voor de lessen is de noodzaak niet zo hoog, want 30% van alle muziekstudenten komt uit Zweden.

Marina's kamer ligt daarentegen op 10 minuten fietsen van het vliegveld 

van Kopenhagen, in een villawijk in Kastrup. Geloof het of niet: daarvandaan gaan rechtstreekse vluchten naar Eindhoven, naar oma. Het oorspronkelijke plan was dan ook, om in de herfstvakantie een paar dagen naar oma te gaan. Maar het wordt tóch Molkom, die week, want ze gaat met Richard en de eerste trompettist van ''ons'' orkest op een kamermuziekconcert spelen, 18 oktober. Nu staat het weekje oma voor Kerstmis gepland.

Ze mocht dan mazzel hebben gehad dat ze al vóór het begin van het studiejaar een kamer vond, de kamer was wel ver van school en centrum, en duur. Zodoende bleef ze ingeschreven staan bij allerlei studentenwoningcomplexen. Dát was maar goed ook, want al na een week kwam de verhuurder melden dat hij het huis te koop ging zetten, dat zij en de andere twee kamerhuurders dus op zoek moesten naar iets anders... Zou hij dat nu echt niet eerder hebben kunnen bedenken? Er ging meteen een mailtje hierover van Marina naar de andere instanties, waarmee ze blijkbaar direct op de lijst ''acuut'' kwam te staan.  Per 1 november is er al een kamer beschikbaar. Inmiddels kreeg ze ook te horen dat ze per 30 november uit haar huidige kamer moet. Duidelijk een tweede geval van mazzel hebben, dus!

Karl Johan

Koning Karl XIV Johan (geboren als Jean Bernadotte) was in 1818 nog maar amper in Zweden aangekomen, toen hij te horen kreeg dat er een voedseltekort was in het land. Onderweg had hij echter enorme hoeveelheden Eekhoorntjesbrood in de bossen zien staan, dat hier bij ons (hoor mij!) Stensopp (spreek uit als steensop) heet, en riep dus op zijn Frans: Maar de mensen kunnen toch Stensopp eten!? Dát zijn de mensen ¨en masse¨ gaan doen. Bovendien heet de paddenstoel sindsdien Karl-Johan-svamp:

Mijn moeder plukte vroeger alleen cantharellen, 

, 

vertelde me dat eekhoorntjesbrood een beschermde soort is die niet geplukt mag worden,

en mijn verdere kennis beperkte zich tot de grote waarschuwing voor de prachtige, maar o zo giftige vliegenzwam. Die laatsten plukt hier uiteraard niemand, dus die staan ook bijna overal. Zelfs in onze tuin... 

Mijn schoonmoeder heeft een heel wat grotere kennis van paddestoelen, die ze uit geboorteland Tsjechië meenam. Zij plukt het eekhoorntjesbrood midden in Eindhoven naast het fietspad. En zoals iedere paddestoelenplukker heeft zij haar eigen ¨geheime¨ plaatsen. Ooit in de bossen stond haar (helaas veel te vroeg overleden) partner op de uitkijk: als hij de boswachter aan zag komen, zou hij de roep van een uil nadoen. Daarin was hij werkelijk een meester, maar of het op klaarlichte dag in nabijheid van een boswachter zo slim is, dat vraag ik me nog steeds af. In ieder geval heb ik dankzij haar kookkunsten een heel klein stukje van mijn argwaan tegen zelfgeplukte paddestoelen verloren.

Richard is na onze verhuizing naar Molkom met hulp van onze buren al snel aan het cantharellen plukken geslagen. 

Ik vond het aanvankelijk doodeng, want die waren helemaal niet zo knaloranje als ik van vroeger thuis (en in de winkel) was gewend. Maar ja, dat was Nederland... Maar Richard ging heel braaf steeds met de geplukte paddestoelen naar de buren, ze werden altijd goedgekeurd, en we zijn na het eten ervan nog nooit ziek geworden.

Er bestaat ook nog een soort die men hier Trattkantareller noemt. Die vind ik er al helemáál niet uitzien:

,

maar zijn een grote delikatesse. 

Tot mijn grote opluchting bestaat er van de Karl-Johan geen giftige variant, dus een paar weken geleden zijn Rich en ik op een zondagochtend zónder honden het bos achter de sportvelden ingegaan, en hadden al snel een zware tas met eekhoorntjesbrood. Die hebben nogal een ander soortelijk gewicht dan grotchampignons! Eenmaal thuis meteen schoonpoetsen, kleinsnijden, en de pan in met een kluitje roomboter, een potje zure room en flink wat peper. Resultaat: 4 liter basis voor soepen en sausen, in porties verdeeld en in de vriezer voor later gebruik. Dat maakte me zó enthousiast, dat ik het een paar dagen later, terwijl ik met de honden door het bos onderweg was naar mijn winkeltje, niet kon laten om in het voorbijgaan nog een paar Karl-Johan te plukken...

Juffrouw Nietsnut / Fröken Onödig

Sinds zaterdag heeft Molkom een plein.

We hebben van de voorgeschiedenis alleen maar de jaren meegkregen die we hier wonen, nu dus drie-en-een-half, maar het speelde al veel en veel langer.

Alleen al het bepalen van de locatie was een hele klus, want rond de supermarkt lagen een min of meer versleten grasveld en een paar kleinere parkeerplaatsen. De visboer stond op een parkeerplaats, elke woensdagochtend, net als de marktman met goedkope kleding. De Stationsgatan, juist ja, naar het voormalige treinstation, liep langs de parkeerplaatsen. Aan de Stationsgatan liggen de meeste winkels van Molkom. En het bejaardetehuis. Zodoende vonden de winkeliers het grasveld niet geschikt voor een plein. Dus is er langdurig onderhandeld met de supermarkt, met als resultaat dat de parkeerplaats aan de Stationsgatan nu is omgebouwd tot dorpsplein, en het grasveld tot parkeerplaats.

De eisen waaraan het plein moest voldoen waren ook niet misselijk: bomen, bankjes, fietsenrek, afvalbak uiteraard, verhogingen die middels een trap met leuning en een rolstoelbaan toegankelijk moesten zijn voor iedereen. Zodat er evenementen plaats konden vinden.

En een kunstwerk.
De uitgekozen kunstenares wilde iets maken wat betrekking had op alle dorpsbewoners, en ging langs scholen, verenigingen, bedrijven, bejaardentehuis, om met alle geledingen van de bevolking te praten, Het mocht niet al te abstract zijn. Veel mensen vonden alles onnodig, onödig dus. De kinderen wilden een beeld waaraan je bijvoorbeeld je geheimen kwijt kon - een luisterend oor dus. En op het plein moest je lekker kunnen zitten en uitrusten. Ijsje eten, mensen kijken.

Het werden veel schetsen en proefmodellen.



En afgelopen zaterdag de feestelijek opening, waaraan alle verenigingen meededen, compleet met loterij (winkeliersvereniging) en gratis koffie met kanelbulle van de supermarkt. Ik kreeg de indruk dat vrijwel heel Molkom aanwezig was. Wat wil je ook, met zulk schitterend weer?!



En fröken Onödig? Die trekt zich er niets van aan, dat tot in lengte van jaren de meningen over haar wel flink verdeeld zullen blijven.