Vakantiewerk

Zijn de zomers relatief kort in Zweden, de zomervakanties zijn daarentegen lang. Zo lang, dat de gemeentes zelfs voor de jongelui uit het 9e leerjaar van de grundskola en de eerste twee leerjaren van de gymnasieskola vakantiewerkperiodes van 3 keer 3 weken hebben opgezet op hun website. Vanaf een bepaalde datum kunnen de werklustigen zich inschrijven voor één of twee van die periodes, en voor werk van verschillend kaliber. Dat kan variëren van aardbeien verkopen in kraampjes op straat, tot helpen ouderen te verzorgen in verpleeghuizen of grasmaaien in de gemeentelijke parken en groenvoorzieningen. Ze werken dan 30 uur in de week, en verdienen een heel redelijk salaris.

Eva heeft twee jaar geleden hier in Molkom op het kinderdagverblijf gewerkt, maar geeft er nu de voorkeur aan om vertaalwerk te doen. Dat is trouwens geen vakantiewerk, ze doet dat al heel lang. Eerst sprak ze artikelen in voor een blinde wetenschapper, later vertaalde ze voor een reisbrochure beschrijvingen van hotels, en nu krijgt ze al een aantal maanden artikelen te vertalen voor een Belgische website. Daar komen meerdere keren per week nieuwe artikelen op te staan, dus nu, in de zomervakantie werkt ze vooruit, als ik het zo mag noemen.

Yuri werkt op de kleuterschool in Vallargärdet, halverwege Molkom en Karlstad, en zit dus drie extra weken, helemaal tegen zijn ritme in, elke ochtend om half acht in de bus. Zoals te doen gebruikelijk zitten er drukteschoppers bij (de ergste is nu op vakantie), maar ook heel lieve, en zelfs een Nederlands meisje. Hij wordt overladen met tekeningen, en moet tellen of de puzzels compleet zijn die de kast ingaan. Vergeleken met Nederland een riante situatie: 4 begeleiders op een groep van 15 kinderen. Daardoor slaat weleens de verveling toe, en merkt hij opeens, dat hij nog als enige naar de kindertelevisie aan het kijken is, waar de rest alweer met autootjes aan het spelen is - de aandachtspanne van een kleuter is nog niet zo lang...




Verder kreeg ik vanochtend een smsje of ik wist hoe je verfvlekken uit een t-shirt krijgt... Hij had verfflessen schoongemaakt en openingen doorgeprikt, dus zijn nieuwe t-shirt zag er niet zo fijn meer uit. Even later een tweede smsje: na een behandeling met afwasmiddel en water zag het er al een stuk beter uit, gelukkig. Dat moest ook haast wel, want de eisen voor verantwoord kinderspeelgoed etc zijn haast nergens zo hoog als in Zweden.
Met de aanstelling van vakantiehulpen in de kinderverzorging gaan ze ook al zo secuur te werk: er kwam een formulier van de politie met de post: er moest nog gecontroleerd worden hoe Yuri's strafblad was. Daar waren ze snel mee klaar, gelukkig!

Marina werkt weer bij de Molkomse Coop Konsum, net als vorig jaar. Niet zoveel weken als vorig jaar, maar nu houdt ze tenminste ook nog een paar weken vakantie over (de familie in Tsjechië wordt nog bezocht, en daarna staat er nog een logeerweek aan het Balatonmeer in Hongarije op het program). Aanvankelijk vond ze dat ze wel een erg schraal aantal uren had toebedeeld gekregen, maar omdat er vorige week iemand ziek was, leverde dat alweer 2 dagen extra werken op.

Wildlife...

Tsja, je zult er maar, net als Richard, een lange vrijdag op hebben zitten, met ´s ochtends een repetitie, na de lunch een vergadering, een uurtje op de golfbaan voor de frisse lucht, daarna nog een korte bijeenkomst, en de avond gevuld met een sound check en een hele opera. Vervolgens ruim drie kwartier rijden naar de torp, een biertje, en rond middernacht naar bed. Dan wil je toch graag de volgende ochtend uitslapen? Mooi dat dat niet doorging, want om goed zeven uur sloeg Gaia alarm: Madam lag lekker op de bank naar buiten te kijken, zag een ree aan de andere kant van het tuinhekje langs komen, en vond dat dat écht niet kon. Wát een herrie kan er uit zo´n hondje komen! Broer Asso lag nog op de overloop boven, had geen idee waar het over ging, maar deed direct uit volle borst mee, je weet natuurlijk maar nooit waar het goed voor is. Dus arme Richard zat vanmorgen al bijtijds aan de koffie...

We hebben de natuur dichtbij, op onze torp. De betreffende ree zien we regelmatig, vroeg in de ochtend, of juist tegen tienen ´s avonds, die doet geen kwaad, loopt alleen een beetje te eten.

Binnenkort de verrekijker maar eens meenemen, want we zagen ook al een keer een grote bruine roofvogel, met witte rand aan de uiteinden van de vleugel. Dan kunnen de locals wel zeggen hoe dat beest heet, maar daar heb ik niks aan als ik alleen de Nederlandse naam ken. Er blijkt toch wel veel níet in het woordenboek te staan (of ik heb het verkeerd gespeld).

Verder landde er een frisbee midden in de struik naast het gastenhuisje, en nu mag Asso heel goed zijn in het vinden van dingen die bewegen, deze keer stond hij alleen maar heel hoopvol naar mij te kijken. Naast de frisbee vond ik een nestje met kleine witte vogeleitjes, gelukkig nog helemaal intact.

En bij het snoeien van weer een andere struik buitelde er een grote pad uit een paar takken die ik lossjorde, en rolde tot vlak voor mijn voeten. Nee, het was geen kikker, dus ik heb hem niet gezoend. Bovendien heb ik mijn droomprins al járen geleden gevonden. Ik was overigens wel blij met die pad: padden eten muggen. En aangezien we een weliswaar koud, maar ook erg nat voorjaar hebben gehad, verwacht ik, nu het zonnig en warm gaat worden, veel muggen. Heel veel muggen. Ik hoop dat alle twaalf vleermuiskasten die een buurman heeft gemaakt en opgehangen bewoond gaan worden. Want vleermuizen eten naar het schijnt dagelijks zo´n 7000 muggen.

En anders hebben we altijd dit nog:

Ramses Shaffy - Laat me

Ik ben misschien te laat geboren

of in een land met ander licht

Hier hebben we twee heel verschillende variaties op hetzelfde thema.

Voor diegenen die het Zweeds (nog) niet zo machtig zijn, een vertaling van bovenstaande spreuk, die ik op facebook tegenkwam:

Probeer het je niet aan te trekken 

wanneer anderen commentaar hebben 

op hoe jij verkiest je leven te leven.

Er zullen altijd mensen zijn

die er niet het flauwste idee van hebben

hoe jij gevochten hebt

om dáár te komen

waar je vandaag bent.

¨Onze ouwe Shaf¨ heeft ons met zijn liedje vaak door moeilijke momenten heen gesleept - dan zetten we de autoradio maar weer eens extra keihard aan...

Waarom van een groot omroeporkest naar een provincieorkest?

Waarom kopen jullie geen auto, i.p.v. overal met het OV heen te gaan?

Waarom je ontslag nemen bij ¨het beste orkest ter wereld¨,

je huis verkopen, 

en met drie tieners naar een provinciestadje in Zweden?

Waarom eigenlijk Zweden?

Waarom speel je geen piano meer

en koop je een wolwinkel met kadootjesafdeling in een dorp met nog geen 3000 inwoners?

Waarom verhuizen jullie niet naar de stad, dan zit je toch dichter bij je werk?

Waarom kopen jullie in plaats daarvan juist verder van de stad een huisje 

- jullie zijn daar amper bereikbaar. 

Kennelijk zijn we niet de enigen die wat ongebruikelijke beslissingen durfden en durven nemen, anders was bovenstaande tekst nooit op facebook opgedoken - en dan alleen nog maar in het Zweeds.

Blijkbaar is het toch best hinderlijk om telkens weer te moeten proberen uit te leggen hoe of wat.

In feite is dat helemaal niet nodig,

want een mens kan in zijn leven eigenlijk maar uit twee dingen kiezen:

A: Droom je leven

B: Leef je droom
Een slagingspercentage van 100% is uiteraard geen vereiste - de poging telt ook!
Dat vinden we zo belangrijk, dat we het onze kinderen ook proberen mee te geven, en ik moet zeggen dat ze, als ze ergens voor kiezen, daar ook helemaal voor gaan.

Terugkomend op de Zweedse tekst:

We zijn erg gelukkig met de huidige situatie.

En als wij gelukkig zijn,

dan is iedereen toch gelukkig voor ons?

Acoustiek

Sinds een paar dagen staat er een piano in de woonkamer van onze torp: de electrische piano die mijn ouders kochten toen ze van de bungalow naar de serviceflat verhuisden. De afgelopen 4 jaar heeft de oude trouwe Korg in de muziekkamer in Molkom gestaan, maar werd daar weinig gebruikt, behalve voor een versie van Piazolla's ¨Libertango¨ voor 2 pianos. Nu hebben Richard en Marina kans gezien om het ding in de auto te krijgen en zélfs er weer heel uit. Nou ja, bijna heel, het onderstel is nu nog gammeler dan eerst (het Zweedse ¨gammal¨ betekent trouwens ¨oud¨), maar alles werkt. Nou ja, bijna alles: soms blijft er een toets hangen, met name als je heel zacht wilt spelen. In ieder geval is het een prima oplossing voor Marina, die zowel veel op de torp wil zijn, maar ook veel wil piano studeren.

Ondertussen test Richard de acoustiek op verschillende plaatsen in en om het huis. Klonk de viool in Molkom overal vrij hard , in de woonkamer, zowel als op de slaapkamers boven klinkt het volmaakt natuurlijk. Zou het komen door de ouderwetse bouwstijl met nagenoeg alleen maar hout, hout en hout? Want de ruimtes zijn niet echt groot, en toch kan hij lekker voluit spelen zonder dat je meteen ¨wegknettert¨. Nu zit het huis ook tjokvol met ingebouwde kasten, blijkbaar absorberen die ook veel geluid, al zitten ze nog láng niet vol. Wanneer Richard in de woonkamer studeert, en de schuifdeur naar de keuken is dicht, zit ik stilletjes zwáár te genieten. Geen radio nodig, laat Richard maar lekker studeren!

Het gastenhuisje is wel de enige plek (behalve de schuur, maar die is misschien wat te tochtig) waar Richard kan staan als hij viool speelt. Ook daar klinkt het gewéldig, dus ik zorg er wel voor dat ik een tuinklusje in de buurt kies, als hij daar is.

Als gastenverblijf zal het ook nog wel een keer gebruikt gaan worden, maar vanavond zorgen we eerst voor een staande lamp, zowel daar als in de woonkamer. Wanneer we dan de bedden als stapelbed neerzetten hebben we er weer een multifunctionele ruimte bij!

Man met de zeis en hooikoorts.

Midzomer hebben we gevierd op onze torp: zon op om 03:44, zon onder om 22:30, dus echt donker werd het niet, daartussen. Het was lekker weer, niet te warm, en niet te koud, zodat we een groot deel van de dag hebben besteed aan het onder controle proberen te krijgen van de tuin. Er zijn veel enorme struiken die de laatste paar jaar aardig wat zorg en aandacht tekort gekomen zijn. De tuin bestaat uit terrassen, die Richard wel had gemaaid, maar op de hellinkjes ertussen stond het gras hoog. Verder bestonden de frambozenvelden meer uit brandnetels dan uit iets anders, en stond er aardig wat rijshout bovenop de aardkelder, waarvan de wortels bij verdere groei de kelder zouden kunnen beschadigen. Dus we gingen aan de slag met snoeischaar en electrische kantjesknipper (met drie verlengsnoeren, gezien de afstanden vanaf de verschillende stopcontacten).

 

In de loop van de middag kregen we even bezoek van een man met een zeis, als ik de titel van dit stukje even mag aanpassen: één van de nieuwe buren was door Richard uitgenodigd om onze Hollandse whisky te komen proeven. Niet dat we die zeis hadden verwacht, overigens. Maar terwijl hij van zijn naar ons huis liep, maaide hij de lupinen uit de berm, zodat de smultron, die hele kleine en o, zo zoete, bosaardbeitjes, ruimte en licht en lucht zouden krijgen.

Na de whisky (van Brouwerij De Molen trouwens, kijk maar eens op 

www.brouwerijdemolen.nl) ging de zeis weer over de schouder, en vertrokken beide heren om bij de buurman een boek over brandnetels te halen. Volgens de buurman is een soort aftreksel van brandnetels een uitstekend middel tegen hooikoorts, en zou Richard al gauw zijn hooikoortsmedicijnen kunnen weggooien.

In het brandnetelboek vonden we overigens dat recept nog niet, maar wel heel veel andere interessante recepten en huismiddeltjes. Zodat we een dag later aan de brandnetelthee gingen, en er nu op twee opengevouwen kranten brandneteltoppen te drogen liggen in de schuur. Ergens anders las ik het ook al: heb je onkruid in de tuin? Eet het op!

En ik heb een nieuw project op mijn verlanglijstje, waarvoor de hulp al is toegezegd: maaien met de zeis (volgens mij ligt er zelfs eentje op de loft van de schuur, maar om het zeker te weten moet ik er met de ladder op, en ik heb hoogtevrees...). Want de herrie die de kantjesknipper maakt zou ik het liefst vermijden.

Dumpster diving.

Een week of wat geleden las ik dat levensmiddelenwinkels in Frankrijk geen waren meer mogen weggooien, maar dat produkten die aan de datum zijn weggegeven moeten worden.

Ik zou willen dat dat overal ingevoerd werd - Rode Kruis, Leger des Heils, Voedselbank, ze kunnen allemaal beamen dat er steeds meer mensen zijn die niet genoeg geld hebben voor de dagelijkse boodschappen. Over de hele wereld is er zoveel honger, terwijl, oud nieuws, in de zogenaamde rijke landen voedsel wordt doorgedraaid, soms zelfs rechtstreeks van het land, zonder ooit een winkel of fabriek te bereiken.

Marina heeft vriendinnen die regelmatig gaan ¨dumpster diven¨, in de containers die achter supermarkten staan, in de stad waar ze wonen. En datgene wat ze vinden bepaalt het menu van die dag. Of week. Zodoende zijn er weken dat ze hoofdzakelijk broodmaaltijden eten, met van die heerlijke gedroogde, gerookte Italiaanse ham. Pasta die over datum is, is nog maandenlang houdbaar. En wat dacht je van koffie die net niet helemaal vacuum is? Dat wordt weggekieperd. Onlangs ging Marina op bezoek daar, en trof een koelkast aan die helemaal volgestouwd was met stukken kaas.

Zegt jullie dat iets? Het is een boek over een man die alles wat hij heeft weggeeft, zijn laatste geld ergens in een telefooncel legt, geen creditcards, pinpassen, klantenkaarten, rijbewijs of paspoort meer heeft. En dat in Amerika... Op een bepaald moment heeft hij zijn grotwoning een beetje te mooi op orde, en er komt een ranger langs. Je mag zo niet wonen zonder toestemming in dat gebied, en datzelfde geldt voor kamperen. Maar hij kan de boete niet betalen, zich ook niet legitimeren. Om een lang verhaal kort te maken, hij komt weg met een waarschuwing.

Toch is dat vreemd, je stoort niemand, je vernielt niets, je steelt niets. En toch mag het niet. Hoe zit dat eigenlijk met dumpster diving? In Amerika mag dat ook al niet. Maar deze man ging regelmatig op pad, en in de plaats waarbij hij in de buurt ¨woonde¨ waren er meer dumpster divers actief. Alle gevonden waren werden naar de garage van een vriend gebracht, en iedereen kon zich daar vervolgens helemaal rond eten. Wat overbleef werd eerlijk verdeeld, zoveel als je kon dragen.

Hier in Zweden is het wat onduidelijk met de wetgeving. Officieel mag het niet. Maar het gaat om spullen die zijn weggegooid, die zijn van niemand meer, dus kan niemand aangifte van diefstal doen. Zolang je de containers niet openbreekt en daarmee schade veroorzaakt, is het een redelijk veilige manier om gratis te winkelen. ¨Dus¨ staan er veel containers op slot. Of wordt er afwaswater over de levensmiddelen gegooid of, erger nog, chloor, om ze oneetbaar te maken.

Ergens is het wel te begrijpen, want dumpster diving is voor winkels natuurlijk een verlies-verlies-situatie: ze investeren in het produkt, dus ze gooien geld weg, en de klant die dit vindt en opeet koopt ook al niets anders. Aan de andere kant (ik bedenk maar een voorbeeld): je kweekt graan en koopt broedmachines om kuikens uit te broeden die dat graan eten om mooie, lekkere, gezonde kippen te worden, daarna koop je een auto plus benzine om die kip naar de slachterij te brengen, die allerlei machines heeft om de kippen verantwoord te slachten, waarna ze verpakt worden en in weer een andere auto naar de winkel worden gebracht om in speciale koelvitrines op een klant te wachten. Na een tijdje wachten wordt bepaald dat de kip over datum is, gaat er chloor overheen, en is het alleen nog maar wachten op de auto die de kip ophaalt om in een speciaal bedrijf verantwoord vernietigd te worden  

.

Al die moeite voor niets... Arme kip, die had geen enkel doel in zijn leven. En vóór dat chloorstadium was de kip waarschijnlijk nog niet eens bedorven. Maar ja, de EU heeft strenge bepalingen aangaande de volksgezondheid. Té streng?

Als we besluiten om 100% op onze torp te gaan wonen, wil ik graag kippen, en stuk of tien. Voor de eieren, en later voor in de braadpan of de soep. Nu nog zelf die kippen verantwoord kunnen slachten.

Malware...

Nu vond ik maandag, dat ik een mooi stukje had geschreven over het Zweedse schoolsysteem. Maar toen ik het op facebook wilde plaatsen, begon facebook plotseling te protesteren: Er zou mogelijk malware in de te plaatsen link zitten, en om al mijn facebookvrienden daartegen te beschermen moest de laptop eerst schoongemaakt worden. 

De laptop was inderdaad al heel lang niet opgeschoond, maar facebook had heel eigen ideeën over hóe dat gedaan moest worden: ik moest een bepaald programma downloaden, en daarna zou het allemaal vanzelf gaan. Als computerknurft ben ik als de dood voor dat soort meldingen, en het te downloaden programma zei me helemaal niets (nu is dat bij mij al snel zo, als het over computers gaat), dus ik klikte maar eens heel hoopvol op de Avast-button. 

Volgens Avast was de computer beschermd tegen virussen. Is dat eigenlijk hetzelfde als malware? Nog maar eens naar facebook, maar nu kon ik niet meer inloggen...

Thuis wel, op de ¨echte¨ computer, maar blogje plaatsen, nee hoor!

Gisteravond had Eva tijd om er even naar te kijken. Nooit geweten waar al die knoppen op de laptop goed voor waren, opeens stonden er allerlei hulpprogramma's en settings en virusbestrijderbeoordelingen op het scherm. Het door facebook gesuggereerde programma bleek wel degelijk betrouwbaar te zijn (zo hebben de goeden weer onder de kwaden geleden...), en niet veel later kon ik inloggen. En zelfs het roemruchte stukje plaatsen.

Niet dat ik nu weet wat ik moet doen als ik weer zo'n melding krijg, maar stukje nummer twee, wat dinsdagmiddag al klaar was voor de pers, kon ik vanmorgen probleemloos plaatsen. Nou ja, nadat ik in de winkel een paar uur had getobt om internet weer aan de praat te krijgen. Het was namelijk niet zulk mooi weer, en dan wil het niet zo, met mobiel internet, bij NeNNis. En dus ook niet met de betaalautomaat, maar daar schreef ik geloof ik al eerder over?

Dus vandaag krijgen jullie twéé stukjes van me.

Mochten er weer problemen zijn, dan bel ik niet Apeldoorn. 

Dan bel ik Eva!

22,6 km

De beide dochters hebben vandaag een leuke prestatie neergezet...

Vandaag zouden we weer richting Molkom: ik moest weer in de winkel zijn, Richard wilde het gras maaien en de rest van de veranda schilderen, en toen kwamen de dames op het idee om te gaan lopen. Ze kenden de weg nu, van de torp naar Molkom, het zou lekker weer worden, dus waarom niet?

Richard en mij leek het nogal ver, gezien het feit dat Eva niet echt een topsportster is, en eigenlijk niet zo veel, laat staan ver, pleegt te wandelen. Marina fietst en skate en loopt en rent in Kopenhage heel wat af, dus daar lag voor ons het probleem niet zo. 

Voor Eva lag er echter helemaal geen probleem, sterker nog, het was haar idee, Dus de loopschoenen werden gepakt, een extra paar sokken in de rugzak, alsmede elk twee flesjes water, een pakje boterhammen, rolletje druive(n?)suiker en een grote plak chocola. Voor de zekerheid een doosje pleisters en het muggenspul ingepakt, en vol goede moed  vertrokken ze tegen half tien, lekker in de schaduw vooralsnog. 

Tussen twaalf en één zouden we een smsje krijgen waar ze zaten, en die kwam prompt:¨We zien Tidafors en alles goed goed, maar de wolven hebben Eva¨. Ze hadden het duidelijk naar hun zin, en al snel kwam er een smsje van Eva: ¨Thuis!! 22,6 km, nog niet eens 4 uur!¨

Even later stond Richard voor mijn neus in de winkel:

¨Ik ga boodschappen doen en ijs kopen en vanavond gaan we grillen.

Marina wil de veranda schilderen...¨

Echt, ik ben zwáár onder de indruk!

Het Zweedse schoolsysteem.

Nu we ruim vier jaar in Zweden wonen, begin ik een klein beetje door te krijgen hoe het zit met het schoolsysteem hier. Een héél klein beetje.

Het begint al met de kinderopvang, meteen na de geboorte: de ouders mogen een jaar ouderschapsverlof onderling verdelen. Een onbetaald jaar kun je daarna ook nog opnemen, mocht je dat willen. Daarna gaan de ukken naar de ¨dagis¨, het kinderdagverblijf, tot ze vier, vijf jaar zijn, als de ouders weer aan het werk gaan. Gratis, want iedereen heeft recht op een plaatsje op de arbeidsmarkt, dus dan moet je je geen zorgen hoeven maken over een peperdure of overvolle creche. Als alleenstaande ouder al helemaal niet.

De ¨förskola¨, letterlijk vertaald voorschool, vergelijkbaar met de kleuterschool, komt daarna, maar is niet verplicht.

Pas in het kalenderjaar waarin je zeven jaar wordt, begint de leerplicht. Die breng je geheel door op de Grundskola, de basisschool. De leerplichtige leeftijd duurt 9 jaar, verdeeld over 3 jaar onderbouw, 3 jaar middenbouw, en 3 jaar bovenbouw. Men doet hier niet ingewikkeld met marges in verjaardagen tot ergens in oktober: iedereen die in een bepaald kalenderjaar jarig is, wisselt na de zomervakantie van klas.

Die drie jaar bovenbouw zijn ongeveer vergelijkbaar met de Nederlandse MAVO/VMBO (bestaan die nog?), want er worden alle mogelijke vakken gegeven: de talen, wiskunde, natuurkunde, psychologie, maar ook hout-en metaalbewerking, textielbewerken en koken. Je stelt je eigen vakkenpakket samen voor de schoolafsluiting, zeker wanneer je door wilt naar de ¨gymnasiskola¨, die op zich ook weer drie jaar duurt.

Een gymnasiskola is dus niet hetzelfde als het Nederlandse gymnasium. Wat wél hetzelfde is, is de globale richting die je kiest: techniek, kunst en cultuur, sociaal, etc. Er betaat bijvoorbeeld een bosbouwgymnasium. Of een dierengymnasium, waar je, afhankelijk van het niveau wat je kiest, wordt opgeleid tot dierenverzorger, hondentrimmer, of tot de voorbereiding op de diergeneeskundestudie aan de universiteit.

Die verschillende niveaus binnen elke richting zijn dus typisch voor het Zweedse systeem. verdeeld over je drie jaren kun je bijvoorbeeld ervoor kiezen om 4 tot 6 halve jaren wiskunde te doen, en dan nog weer onderverdeeld in 3 of 4 verschillende niveaus. Een aantal vakken, zoals Engels, zijn verplicht, maar hebben veel verschillende niveaus. Bij andere vakken, zoals Latijn, liggen de niveaus vast, maar kies je een groter of kleiner aantal cursussen.

Wanneer je weet wat je wilt, en op de Grundskola je sterke en zwakke vakken hebt ontdekt, is het relatief eenvoudig om je ideale richting en vakkenpakket samen te stellen. Een aantal vakken op hoger niveau, een aantal op het middelste niveau, en de rest als basiscursus. Veranderen van pakket en niveau is nog tot ver in je schoolloopbaan mogelijk, en Eva en Yuri hebben daar dan ook dankbaar gebruik van gemaakt.

De beroepsopleidingen en universiteiten hebben op hun beurt eisen betreffende het vakkenpakket, en betreffende de niveaus van de verschillende vakken die je gedaan en gehaald moet hebben. Eventuele ontbrekende delen kun je in losstaande cursussen bijspijkeren. Voor Eva zal dat niet aan de orde zijn, die heeft nu haar International Bacchalaureat, en gezien de resultaten van de landelijke toetsen kan ze als ze straks haar diploma heeft direct instromen in de universiteit van Jönköping. Voor Yuri wordt het misschien een extra cursus, misschien twee. Maar die heeft nog een jaar te gaan.

Veel jongelui combineren zulke losse cursussen met een jaartje werken - dat scheelt weer in de studielening. Tot en met de gymnasiskola hoef je je niet al te veel zorgen te maken over de kosten van de school: die is namelijk gratis, en ook de boeken en de laptop krijg je van de school te leen. Dit in het kader van gelijke rechten voor iedereen. Ik geloof zelfs, dat de universiteiten geen collegegeld vragen.

Het klinkt allemaal behoorlijk utopisch, maar er zitten uiteraard hier en daar wel wat haken en ogen aan. Daarover later meer!

Studenten Eva

Het was een bijzondere week voor Eva. 

Voor ons trouwens ook. 

De afsluiting van de middelbare school.

Terwijl ze, omdat ze de internationale richting deed, pas halverwege juli weet of ze geslaagd is (we gaan ervanuit dat ze dat is, gezien de enorme inzet), gingen toch alle festiviteiten de hele week gewoon door:

De fotosessie in het park (sommigen werden met limousine gebracht).

Het bal.

Het diner.

Het feest.

En de dag van de ¨diplomauitreiking¨.

En dat voor alle scholen in Karlstad tegelijkertijd. Voor al die gelegenheden heb je als dame natuurlijk een andere mooie jurk nodig. 

En een kapsel 

En op de dag van de uitreiking wordt je ¨behangen¨ met bloemen en knuffels

om daarna met de hele klas op een vrachtwagen geladen te worden

en door de stad rondgereden.

Dat gaat natuurlijk niet zonder stereo-installatie, bier en champagne. 

Bovendien was dit niet de enige klas.

Jullie begrijpen ongetwijfeld dat op deze dag het verkeer een tijdje compleet vast staat?

Twee flessen champagne...

Deze keer was het wél mooi weer, toen we naar de torp reden, en ik had er zelfs aan gedacht om champagneglazen in te pakken, aangezien de prosecco al sinds vorig weekend in de koelkast lag.

Het enige probleem was, dat de verhuisdozen waar ze in lagen niet meer in de auto pasten: We hadden niet alleen boodschappen voor meerdere dagen bij ons, maar ook de beide honden natuurlijk, en de viool, de golftas en een koffer van Richard. Hij is inmiddels namelijk deze hele week in Noorwegen met het orkest. Ieder jaar spelen ze een opera in de openlucht, met de prachtige burcht van Halden als decor:

Op zondagmiddag zou ik hem direct vanuit de torp naar de stad rijden, naar de orkestbus, vandaar.

We waren vrijdagmiddag lekker in de tuin bezig, de honden aan de 15-meter-lijnen gezellig in de buurt, toen er een auto stopte. Kristina. Er ontstond onmiddelijk grote consternatie: Asso en Gaia zouden ons nieuw verworven erf eens even goed bewaken, en renden al blaffend naar het hekje, waarbij Asso een metalen tafeltje met zich meetrok. Hij was daar eerst een paar keer omheen gelopen, dus het tafeltje zat goed vast aan de lange lijn, viel met veel geraas om, en hij trok het hele zaakje achter zich aan, toen hij uiteraard voor alle herrie op de vlucht dacht te slaan... Tafeltje stuk, Kristina begroet, en die had meteen de oplossing: bij de boerderij waar ze hun schapen hebben staan, staat een klaptafeltje met drie stoeltjes, die zou ze wel even komen brengen.

Toen kwamen we er eindelijk aan toe om ze uit te nodigen voor een glaasje prosecco, met gerookte vis, en Poolse worstjes. Dat we nog geen geschikte glazen hadden was geen enkel probleem, ze zouden wel een paar glazen meenemen. Ze namen niet alleen glazen mee, maar ook een fles champagne, want ze hadden ons eigenlijk ook al uit willen nodigen voor een glaasje... We hebben heerlijk buiten gezeten, en nadat de kurk van de eerste fles, toen Richard die even had neergezet om iets te halen, spontaan 10 meter de lucht in schoot, verdween de inhoud van beide flessen geleidelijk aan in onze magen. 

Na een gezamenlijke avondwandeling met de honden, om ons dat mooie ommetje te laten zien (je hoefde alleen maar af en toe over een beekje heen te springen), en om ons te wijzen waar onze houtvoorraad voor het komende jaar ligt, hebben we bij hun in de keuken nog thee gedronken. Met zelfgeplukte kruiden, omdat ik nog steeds zo hoest.

Het lijkt erop, dat we over en weer erg blij met de nieuwe buren zijn!

Vuurtje stoken.

Afgelopen vrijdag was de overdracht van het onze torpwoning, en dat hebben we met de nieuwe buren (de voormalige eigenaars) Kristina en Stig gevierd met een Thais etentje in restaurant Soja, in Forshaga. In de gemeente Forshaga wonen 11.300 mensen. En wij nu dus ook, althans voor een deel. Aan dat deel zijn we zaterdagmiddag begonnen, Richard en ik, toen hij me, samen met de honden, de hondenmand, hondenspeelgoed, een paar tassen met boodschappen en kleren, én onze regenpakken bij de winkel oppikte en we langs de toeristische route naar Butorp reden.

De toeristische route bestaat voor ruim de helft uit een niet-geasfalteerde weg, maar is de kortste route, lang genoeg om ons meteen een heerlijk vakantiegevoel te bezorgen, ondanks de regen. Eenmaal aangekomen eerst even een stukje lopen met de honden (hoewel die eigenlijk liever meteen naar binnen wilden: ze waren een keer meegeweest toen we gingen kijken, en sloten toen direct vriendschap met Kristina). Een paar huizen verderop liepen een stuk of tien kippen te scharrelen, en Asso vond het nodig die even goed uit te schelden - wat van ons niet mocht. Gaia vond het maar eng, die kippen. Onze achterburen in Molkom hebben een paar kippen, maar die lopen netjes in een grote ren van gaas (en zelfs dat vindt ze al héél matig), maar deze kwamen opeens naar ons toe, oei oei oei wat spannend!

Eenmaal binnen troffen we een houtkachel aan die al was voorbereid met aanmaakhoutjes en kranten, en er lagen wat grotere blokken uitnodigend naast. Dat was een kolfje naar mijn hand, en terwijl Richard de spullen uit de auto haalde, hield ik een lucifertje bij de krant. Ventilatieluikje open, zoals ik eerder had gezien, en nadat de vlammen omhoog schoten een paar grotere blokken erop. Deurtje dicht, en het vuur was weer uit. Wat had ik dán gedacht? Koppig als ik ben, had ik na nog twee pogingen een vuurtje wat wel bleef branden, en na een kwartiertje ging Richard eens aan de verwarming voelen. Koud. Tsja, het duurt even, als het water in al die verwarmingen van 15 naar 50 graden moet. Maar na een uurtje voelde het al een stuk behaaglijker in huis. Tijd om hout te gaan aanvullen...

Precies toen we alle spullen hadden opgeruimd en het eerste slokje Gammal Dansk kruidenbitter (te  slecht weer voor champagne, vonden we) hadden genomen, stond Kristina op de stoep: ze zag rook uit de schoorsteen komen, en vroeg zich af of het wilde lukken met de kachel, want ze had nog niet laten zien hoe je die moet stoken... Ik had het duidelijk niet goed gedaan, en alle tips en trucs knoopte ik goed in mijn oren.

Of ze even zou helpen met het fornuis, want ik wilde straks zeker wel eten gaan maken? Ja graag, want ik dacht eigenlijk de pan gewoon op de kachel te zetten met wat worstjes erin... Het fornuis was, in tegenstelling tot de kachel, heel lang niet gebruikt, en de procedure was als volgt: alle luikjes open, bovenin papier en heel dunne houtjes, en een luikje lager aansteken. Tot zover ging alles gesmeerd, maar even later kringelden er zwarte roetwolken langs de kookplaten omhoog, en het vuurtje ging uit. Aangezien er, behalve een luikje in de schoorsteen achter het fornuis, geen wasemkap is, deden we het keukenraam maar open, en het vuurtje brandde even later als een lier. Blokjes erbij proppen, raam weer dicht, nieuwe rookwolken en vuurtje uit. Raam open, vuurtje weer aan. Uiteindelijk hebben we ontdekt dat het raam wel dicht kan, als de luikjes van zowel de asla als de ventilatieopening helemaal open staan.

Daarna was het vuur in de kachel bijna uit, dat waren we natuurlijk helemaal vergeten. Na nog een zakje koekjes (kletskoppen!?) van de bakker uit Munkfors (dat zijn ook Nederlanders, wist Kristina) aan ons te hebben overhandigd, vertrok ze weer, en waagden we ons aan de worstjes en de groentensoep. Dat ging goed! En wat gaat dat snel, koken op houtvuur! De worstjes waren in een mum van tijd gaar, dus we hebben het hoofdgerecht vóór de soep gegeten, omdat we de groente niet snel genoeg gesneden kregen. Alles had een licht rokerig smaakje, en mijn hoest was er niet direct beter op geworden, maar de rest van het weekend hebben we toch zonder onszelf uit te roken doorgebracht. Nu we wisten hoe de kachel moest worden gestookt, hadden we het ding gisteren en vandaag binnen een paar minuten aan de praat.