Ik weet nog hoe leuk ik het als kind vond, wanneer we weer eens op vakantie waren in Zwitserland, en we aan het eind van de middag het paadje af liepen naar een héél oud boerderijtje, waar een héél oud vrouwtje in een héél klein winkeltje verse melk uit de melkbussen in ons emmertje schepte. De plaatselijke bevolking haalde daar ook de melk, een goede gelegenheid eens even heerlijk bij te kletsen. Boter werd afgewogen en in vetvrij papier verpakt. Of het nu om 100 gram ging of een kilo, dat maakte geen verschil in de zorg waarmee dat gebeurde. Toen het vrouwtje er opeens niet meer was, kwam er een klein supermarktje. De bakker en de slager hielden er al snel mee op.
En ik weet nog hoe we vlak voor we naar Zweden verhuisden met enige regelmaat over de dijk langs de Rijn fietsten met een grote jerrycan om melk te tappen bij een boer. Dat was dan wel niet in een winkeltje, maar een tappunt in een schuurtje langs de weg: je gooide er euromunten in, en kreeg dan je melk vers uit de tap. We tapten dan meestal ook nog elk een grote plastic beker vol om meteen op te drinken, en als het mooi weer was had ik clafoutis of pannenkoeken gebakken en ingepakt, of vers brood. er stond namelijk een picnictafel. En er was een schapenweitje. De boer heeft op het punt gestaan het tappunt te sluiten: mensen vernielden dingen, ruimden de gelekte melk niet op, en namen de plastic bekers met stapels tegelijk mee... (Misschien weet onze vriendin Inge uit de Schuytgraaf of het tappunt er nog is?)
Tijden veranderen, ook hier in Zweden hebben de boeren het niet makkelijk.
Het is niet sneu voor de boeren, als koeien en lammeren niet meer rondbanjeren in de weilanden. De boeren hebben een enorm brede kennis, die redden zich wel.
Het is een groter probleem voor ons consumenten in Zweden: we zijn nu al in een enorme mate afhankelijk van import van melk, kaas, allerlei soorten vlees, groente en fruit. De geïmporteerde produkten worden vaak geproduceerd op een manier waarop in Zweden in milde of strengere straffen staan, soms zelfs directe gevangenisstraf... De Zweedse regelgeving voor bijvoorbeeld de veehouderij is zo veel strenger dan de Europese, dat de daardoor veroorzaakte steeds maar stijgende kosten door de boeren niet meer op te hoesten zijn. Er stopt vrijwel iedere dag een boer met zijn werkzaamheden... Dat zijn 130 zuivelboeren per jaar. Als dat zo doorgaat zijn er over pakweg 36 jaar geen melkboeren meer over in Zweden!
Toen Arla, de grote Deense firma die wel overal in het noorden alle melkverwerkende fabrieken op lijkt te kopen, de prijs aan de boeren met een hele kroon per liter (10 eurocent) ging verlagen, werden er direct faillisementen aangevraagd, protesten gehouden, én meer constructieve acties ondernomen:
Boeren gingen zich verenigen in coöperaties, waarvan de producten op lokaal niveau worden verkocht. Zo krijgen we over een paar dagen onder andere de eerste melk uit eigen provincie in de schappen van de Coop in Molkom. Die kost een kroon extra, maar die kroon gaat rechtstreeks naar de boeren. De rest van de winst bestaat onder meer uit het feit dat de koeien lekker buiten kunnen blijven, en de typische flora en fauna, alsmede het landschapsbeeld bewaard blijven.
Bovendien vind ik het nog steeds gek dat op de zuivelverpakkingen altijd stond: Zweedse melk (of kaas, of boter), máár, helemaal beneden was te lezen: indien niet voldoende Zweedse melk beschikbaar is, wordt het elders ingekocht. Dus eigenlijk hadden we geen idee waar het spul vandaan kwam. En dat in deze moderne tijd, waar altijd alles gedocumenteerd en achterhaalbaar moet zijn...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten